Co to jest wasei-eigo? To słowa japońskie powstałe ze słów języka angielskiego. Dlatego właśnie w języku japońskim funkcjonują terminy takie jak sarariman („pracownik korporacji”), sekuhara („napastowanie seksualne”). Zobacz, co oznacza sam termin wasei-eigo i poznaj inne (czasami dosyć zabawne) słowa, które zaliczają się do tej grupy japońskich słówek.

Co to jest wasei-eigo?

Termin wasei-eigo (jap. 和製英語) dosłownie oznacza „wyrazy angielskie utworzone w Japonii”. Samo eigo (英語) to język angielski. Cząstkę wa- (和) znajdziecie w innych terminach dotyczących rzeczy stricte japońskich. Przykładem mogą być wagashi – japońskie słodycze, czy wafuku – tradycyjne japońskie ubrania (kimono, yukata, itd.). Spotkałam się też z tłumaczeniem wasei-eigo jako Japanglish (wzorem np. Singlish 0d Singapore + English), ale niezbyt mi się podoba ten neologizm.

Do wasei-eigo zalicza się słowa japońskie powstałe ze słów lub morfemów języka angielskiego. Niektóre z wasei-eigo przyjęły się w języku angielskim, a nawet w polskim. (Uwaga: jeśli są to jednak słowa angielskie wprost zaimportowane z angielskiego i ich znaczenie pozostaje niezmienione, to nie zaliczają się już do tej wykwintnej grupy).

Słowa wasei-eigo, podobnie jak inne słowa obcego pochodzenia, zazwyczaj zapisywane są katakaną, czyli sylabariuszem, który służy właśnie do takich zapożyczeń (więcej o katakana przeczytasz tutaj). Znaki tego sylabariusza są bardzo charakterystyczne – takie kanciaste. Poniżej, można zobaczyć, jak to wygląda.

Przykłady wasei-eigo (różne)

Poniżej podrzucam kilka bardziej znanych przykładów wasei-eigo. Prawdopodobnie kilka z nich już znacie, zwłaszcza, jeśli czytaliście książkę Marcina Bruczkowskiego, pt. Bezsenność w Tokio.

  • apāto (アパート , od ang. apartment) – chociaż wydawałoby się, że chodzi o nowoczesne mieszkanie, to jest to mieszkanko w domu jedno- lub dwupiętrowym,
  • baiku (バイク, od ang. bike) – motocykl (nie rower!),
  • maikā (マイカー, od ang. my car) – samochód prywatny, w odróżnieniu od samochodu firmowego,
  • manshon (マンション, od. ang. mansion) – betonowy budynek wielorodzinny (my znamy termin mansion jako opisujący luksusowy budynek, rezydencję, czy nawet pałac),
  • ofisu redī (オフィスレディー, od ang. office lady) – kobieta pracująca w biurze,
  • rabu hoteru (ラブホテル, od ang. love hotel) – hotel na godziny (tu mam wątpliwość, czy to wasei-eigo),
  • sararīman (サラリーマン, od ang. salary-man) – pracownik korporacji, garniturowiec,
  • sekuhara (セクハラ, od ang. sexual harassment) – napastowanie seksualne,
  • sērā mūn (セーラームーン, od ang. Sailor Moon) – oryginalny tytuł serialu anime znanego w Polsce jako Czarodziejka z Księżyca oraz pseudonim jego głównej bohaterki, Usagi (Bunny) Tsukino,
  • sūpā (スーパー, skrót od ang. supermarket) – supermarket (jakbym powiedziała, że idę do „supa”, to nikt by mnie w zachodnim świecie nie zrozumiał).

Oni zdecydowanie nie jadą służbowym samochodem, lecz maiką… Kadr z anime Hayao Miyazakiego Marni, przyjaciółka ze snów

A tutaj przykłady innych słów angielskiego pochodzenia, których nie powinno się je zaliczyć do wase-eigo, ponieważ są bardzo zbliżone fonetycznie do angielskich oryginałów i takim samym znaczeniu, jak w angielskim:

  • chiketto (チケット, od ang. ticket) – bilet,
  • konk(u)rīto (コンクリート, od ang. concrete) – beton,
  • konsāto (コンサート, od ang. concert) – koncert.

Przykłady wasei-eigo (kulinarne)

A teraz kilka nazw potraw, które powstały w wyniki zaadaptowania angielskich słówek lub ich fragmentów do języka japońskiego. Są to nazwy oryginalnych zagranicznych potraw (ale stosowane do innych dań – jak kotlet z hamburgera bez bułki) lub dań, które powstały w wyniku wpływów kultury innych krajów na współczesną kuchnię japońską. Znajdziecie wśród nich potrawy z ryżem, które pojawiły się we wspomnianym poście o kanji na „ryż” (przeczytaj post).

  • hanbāgu (ハンバーグ, od ang. hamburger steak) – czyt. „hambaguu”, przez „m”, dotyczy samego kotleta, nie bułki z nim (w sumie też mam tutaj dylemat, czy to jest wasei-eigo),
  • karēraisu (カレーライス, od ang. curry rice) – curry z ryżem (u nas raczej się mówi po prostu curry),
  • omuraisu (オムライス, od ang. omelette + rice) – omlet ze smażonym ryżem.

I inne kulinarne japońskie terminy, które pochodzą z angielskiego, ale nie zawsze ich znaczenie jest dla nas oczywiste od razu:

  • aisukurīmu (アイスクリーム, od ang. ice-cream) = lody (chociaż mają własne słowa na lód i desery z kruszonym lodem),
  • bīfu (ビーフ, od ang. beef) – wołowina (chociaż mają własny termin na mięso wołowe),
  • bīru (ビール, od ang. beer) – piwo,
  • kē efu shī (ケー・エフ・シ, od ang. skrótu KFC) – KFC, Kentucky Fried Chicken,
  • meron (メロン, od ang. melon) – melon,
  • orenji jusu (オレンジジュス, od ang. orange juice) – sok pomarańczowy,
  • painappuru (パインアップル, od ang. pineapple) – ananas,
  • remon (レモン, od ang. lemon) – cytryna,
  • tsuna sarada (ツナサラダ, od ang. tuna fish salad) – sałatka z tuńczykiem (chociaż mają kilka własnych słów na tuńczyka).
Co to jest wasei-eigo? Nama bīru (生ビール), czyli niepasteryzowane piwo

Nama bīru (生ビール), czyli niepasteryzowane piwo

 

Co to jest wasei-eigo? Suntory Pop Howaito Sōda (White soda)

Suntory Pop Howaito Sōda (White soda)

Piwo piwem, ale mój ulubiony japoński napój (niestety dostępny jest tylko od wiosny do jesieni) to z kolei Pop White Soda od Suntory (to ci od whisky Suntory, którą możecie kojarzyć z filmu Między słowami / Lost in translation i hasła For relaxing times, make it Suntory time!). To bezalkoholowy biały napój gazowany, o lekko kwaskowym smaku i jakby zabielany mlekiem. Napoje tego typu (najsłynniejszy to Calpis – カルピス) po japońsku nazywają się howaito sōda (ホワイトソーダ), czyli „biała soda”. Polecam!

Gairaigo – słowa obcego pochodzenia

Wiemy już, co to jest wasei-eigo, ale warto wiedzieć, że te „od-angielskie” terminy wliczają się do szerszej grupy japońskich słów obcego pochodnia – do tzw. gairaigo (外来語). Gairaigo oznacza mniej więcej „obce przybyłe do języka” (możecie kojarzyć cząstkę gai – „obcy” ze słowa gaijin). Wszystkie te słowa zapisuje się zazwyczaj katakaną. Jeśli interesujecie się Japonią, jej popkulturą – kinem, anime, itd., to na pewno kojarzycie choćby takie słówka, jak arubaito lub w skrócie baito – pochodzące od niemieckiego arbait i oznaczające pracę dorywczą, pafe – od francuskiego parfait oznaczającego deser lodowy z kremem.

Znacie inne przykłady wasei-eigo czy ogólnie gairaigo?