Co to jest wasei-eigo? To słowa japońskie powstałe ze słów języka angielskiego. Dlatego właśnie w języku japońskim funkcjonują terminy takie jak sarariman („pracownik korporacji”), sekuhara („napastowanie seksualne”). Zobacz, co oznacza sam termin wasei-eigo i poznaj inne (czasami dosyć zabawne) słowa, które zaliczają się do tej grupy japońskich słówek.
Co to jest wasei-eigo?
Termin wasei-eigo (jap. 和製英語) dosłownie oznacza „wyrazy angielskie utworzone w Japonii”. Samo eigo (英語) to język angielski. Cząstkę wa- (和) znajdziecie w innych terminach dotyczących rzeczy stricte japońskich. Przykładem mogą być wagashi – japońskie słodycze, czy wafuku – tradycyjne japońskie ubrania (kimono, yukata, itd.). Spotkałam się też z tłumaczeniem wasei-eigo jako Japanglish (wzorem np. Singlish 0d Singapore + English), ale niezbyt mi się podoba ten neologizm.
Do wasei-eigo zalicza się słowa japońskie powstałe ze słów lub morfemów języka angielskiego. Niektóre z wasei-eigo przyjęły się w języku angielskim, a nawet w polskim. (Uwaga: jeśli są to jednak słowa angielskie wprost zaimportowane z angielskiego i ich znaczenie pozostaje niezmienione, to nie zaliczają się już do tej wykwintnej grupy).
Słowa wasei-eigo, podobnie jak inne słowa obcego pochodzenia, zazwyczaj zapisywane są katakaną, czyli sylabariuszem, który służy właśnie do takich zapożyczeń (więcej o katakana przeczytasz tutaj). Znaki tego sylabariusza są bardzo charakterystyczne – takie kanciaste. Poniżej, można zobaczyć, jak to wygląda.
Przykłady wasei-eigo (różne)
Poniżej podrzucam kilka bardziej znanych przykładów wasei-eigo. Prawdopodobnie kilka z nich już znacie, zwłaszcza, jeśli czytaliście książkę Marcina Bruczkowskiego, pt. Bezsenność w Tokio.
- apāto (アパート , od ang. apartment) – chociaż wydawałoby się, że chodzi o nowoczesne mieszkanie, to jest to mieszkanko w domu jedno- lub dwupiętrowym,
- baiku (バイク, od ang. bike) – motocykl (nie rower!),
- maikā (マイカー, od ang. my car) – samochód prywatny, w odróżnieniu od samochodu firmowego,
- manshon (マンション, od. ang. mansion) – betonowy budynek wielorodzinny (my znamy termin mansion jako opisujący luksusowy budynek, rezydencję, czy nawet pałac),
- ofisu redī (オフィスレディー, od ang. office lady) – kobieta pracująca w biurze,
- rabu hoteru (ラブホテル, od ang. love hotel) – hotel na godziny (tu mam wątpliwość, czy to wasei-eigo),
- sararīman (サラリーマン, od ang. salary-man) – pracownik korporacji, garniturowiec,
- sekuhara (セクハラ, od ang. sexual harassment) – napastowanie seksualne,
- sērā mūn (セーラームーン, od ang. Sailor Moon) – oryginalny tytuł serialu anime znanego w Polsce jako Czarodziejka z Księżyca oraz pseudonim jego głównej bohaterki, Usagi (Bunny) Tsukino,
- sūpā (スーパー, skrót od ang. supermarket) – supermarket (jakbym powiedziała, że idę do „supa”, to nikt by mnie w zachodnim świecie nie zrozumiał).
Oni zdecydowanie nie jadą służbowym samochodem, lecz maiką… Kadr z anime Hayao Miyazakiego Marni, przyjaciółka ze snów
A tutaj przykłady innych słów angielskiego pochodzenia, których nie powinno się je zaliczyć do wase-eigo, ponieważ są bardzo zbliżone fonetycznie do angielskich oryginałów i takim samym znaczeniu, jak w angielskim:
- chiketto (チケット, od ang. ticket) – bilet,
- konk(u)rīto (コンクリート, od ang. concrete) – beton,
- konsāto (コンサート, od ang. concert) – koncert.
Przykłady wasei-eigo (kulinarne)
A teraz kilka nazw potraw, które powstały w wyniki zaadaptowania angielskich słówek lub ich fragmentów do języka japońskiego. Są to nazwy oryginalnych zagranicznych potraw (ale stosowane do innych dań – jak kotlet z hamburgera bez bułki) lub dań, które powstały w wyniku wpływów kultury innych krajów na współczesną kuchnię japońską. Znajdziecie wśród nich potrawy z ryżem, które pojawiły się we wspomnianym poście o kanji na „ryż” (przeczytaj post).
- hanbāgu (ハンバーグ, od ang. hamburger steak) – czyt. „hambaguu”, przez „m”, dotyczy samego kotleta, nie bułki z nim (w sumie też mam tutaj dylemat, czy to jest wasei-eigo),
- karēraisu (カレーライス, od ang. curry rice) – curry z ryżem (u nas raczej się mówi po prostu curry),
- omuraisu (オムライス, od ang. omelette + rice) – omlet ze smażonym ryżem.
I inne kulinarne japońskie terminy, które pochodzą z angielskiego, ale nie zawsze ich znaczenie jest dla nas oczywiste od razu:
- aisukurīmu (アイスクリーム, od ang. ice-cream) = lody (chociaż mają własne słowa na lód i desery z kruszonym lodem),
- bīfu (ビーフ, od ang. beef) – wołowina (chociaż mają własny termin na mięso wołowe),
- bīru (ビール, od ang. beer) – piwo,
- kē efu shī (ケー・エフ・シ, od ang. skrótu KFC) – KFC, Kentucky Fried Chicken,
- meron (メロン, od ang. melon) – melon,
- orenji jusu (オレンジジュス, od ang. orange juice) – sok pomarańczowy,
- painappuru (パインアップル, od ang. pineapple) – ananas,
- remon (レモン, od ang. lemon) – cytryna,
- tsuna sarada (ツナサラダ, od ang. tuna fish salad) – sałatka z tuńczykiem (chociaż mają kilka własnych słów na tuńczyka).
Nama bīru (生ビール), czyli niepasteryzowane piwo
Suntory Pop Howaito Sōda (White soda)
Piwo piwem, ale mój ulubiony japoński napój (niestety dostępny jest tylko od wiosny do jesieni) to z kolei Pop White Soda od Suntory (to ci od whisky Suntory, którą możecie kojarzyć z filmu Między słowami / Lost in translation i hasła For relaxing times, make it Suntory time!). To bezalkoholowy biały napój gazowany, o lekko kwaskowym smaku i jakby zabielany mlekiem. Napoje tego typu (najsłynniejszy to Calpis – カルピス) po japońsku nazywają się howaito sōda (ホワイトソーダ), czyli „biała soda”. Polecam!
Gairaigo – słowa obcego pochodzenia
Wiemy już, co to jest wasei-eigo, ale warto wiedzieć, że te „od-angielskie” terminy wliczają się do szerszej grupy japońskich słów obcego pochodnia – do tzw. gairaigo (外来語). Gairaigo oznacza mniej więcej „obce przybyłe do języka” (możecie kojarzyć cząstkę gai – „obcy” ze słowa gaijin). Wszystkie te słowa zapisuje się zazwyczaj katakaną. Jeśli interesujecie się Japonią, jej popkulturą – kinem, anime, itd., to na pewno kojarzycie choćby takie słówka, jak arubaito lub w skrócie baito – pochodzące od niemieckiego arbait i oznaczające pracę dorywczą, pafe – od francuskiego parfait oznaczającego deser lodowy z kremem.
Znacie inne przykłady wasei-eigo czy ogólnie gairaigo?
