Kanji tygodnia: ryż (米). Dzisiejszy post poświęcony jest znakowi kanji, który w języku japońskim oznacza „ryż”. Jest to jeden z moich ulubionych znaków. Urzekł mnie prostotą, a dotyczy przecież rzeczy, która tak mocno identyfikowana jest z Azją. Post jest króciutki, niemniej przygotowałam 3 ciekawostki związane z ryżem. Zapraszam – kanji tygodnia: ryż (米).

Kanji tygodnia: ryż (米)

Pola ryżowe (w tle góra Mannen), Yufuin, Japonia

Znak 米 oznacza w języku japońskim (oraz chińskim) ryż. Kreśli się go bardzo prosto. Znak składa się z 6 kresek i – w uproszczeniu – przypomina gwiazdkę. Kolejność stawiania kresek w znaku można prześledzić tutaj.
Jak wspomniałam, jest to jeden z moich trzech ulubionych znaków kanji (obok znaków na „herbatę” – 茶 i znaku na „wodę” – 水). Być może dlatego, że jest w zasadzie symetryczny, a ja bardzo lubię symetrię.

Ciekawostka #1: kanji 米 na europejskiej fladze

Ciekawostka #2: Ameryka = ryż

Japończycy mają kilka sposobów, by wyrazić nazwę „Ameryka” (chodzi o USA, nie o cały kontynent). Mają np. słowo アメリカ (czyt. Amerika) zapisywane sylabariuszem katakana stosowanym do transkrypcji słów obcego pochodzenia. Istnieje też starszy termin, będący próbą fonetycznego zapisu angielskiej nazwy wyłącznie za pomocą znaków kanji: 亜米利加 (czyt. Amairika). Znak 米 pojawia się w nim na drugim miejscu, a jego czytanie „mai” jest fonetycznie zbliżone do drugiej sylaby „me” w oryginalnym angielskim słowie America. Ale istnieje jeszcze inny, krótszy termin Beikoku (米国), który dosłownie oznacza „kraj ryżu”.

Chińczycy postąpili podobnie. Ameryka (USA) to u nich Měiguó (美国), gdzie pierwszy znak, to fonetycznie pasujący, bo czytany měi znak oznaczający „piękny”, do którego doczepiono znak, czytany guó („kraj”).

Oczywiście oprócz podobieństw fonetycznych, można się doszukiwać w tych nazwach także znaczeń dosłownych6, bo wielu Azjatom USA w dalszym końcu jawi się jako piękny kraj, miodem i ryżem płynący…

Ciekawostka #3: gajdziński ryż to nie 米

Ostatnia ciekawostka nie będzie o znaku 米 – wręcz przeciwnie!

Teoretycznie w języku japońskim znajdziemy wiele określeń, a nawet różne znaki kanji na „ryż”. Jeśli jednak mowa jest o ryżowych daniach pochodzących spoza Japonii lub powstałych w wyniku oddziaływania na kuchnię japońską innych kultur, wtedy Japończycy używają do określenia „ryżu” konkretnego terminu. Chodzi o raisu – słowo pochodzący wprost od angielskiego rice (czyt. „rajs”). O tym, że raisu to makaronizm, świadczy choćby sposób zapisywania tego słowa w języku japońskim. Raisu (podobnie jak „Amerika”) zapisuje się znakami katakana – czyli sylabariusza do zapisu słów obcego pochodzenia. Wygląda to tak: ライス. (Więcej o kanji i katakanie przeczytasz tutaj). W menu japońskich knajpek znajdziesz zatem takie potrawy jak np.

• Karēraisu (カレーライス) – od ang. curry rice, czyli curry z ryżem. Jest to specyficzna i mało pikantna japońska wersja curry, zupełnie niepodobna do tego, co serwowane jest w Indiach, czy Tajlandii.
• Omuraisu (オムライス) – pewnego rodzaju „skrótowiec” składający się z cząstki omu – od angielskiego omelette oraz raisu – od rice. Jak nie trudno się domyślić, jest to japoński omlet ze smażonym ryżem.
• Hayashiraisu (ハヤシライス) – nazwa prawdopodobnie pochodzi od ang. hashed beef – haszowana wołowina oraz raisu – od rice. Chodzi o ryż z gęstym gulaszem wołowym.

Dla ambitnych: czytania znaku

• Czytanie japońskie (kun’yomi): kome – tworzy samodzielne słowo oznaczające „ryż” (taki łuskany).
• Czytanie sinojapońskie (on’yomi): bei (np. cena ryżu to beika, wspomniany „kraj ryżu” to Beikoku), mai (np. „biały ryż” określa się terminem hakumai), i in.