Japońskie jedzenie
Spis japońskich potraw

Witaj w bazie japońskich potraw i terminów kulinarnych z kuchni japońskiej.
Hasła są ułożone w porządku alfabetycznym.
Terminy są powiązane z najlepiej dopasowanymi artykułami na blogu.

 

📆 Start projektu: 14 lutego 2018

---

O projekcie „Kuchnia japońska dla początkujących”

• Indeks powstaje w ramach niekomercyjnego projektu Kuchnia japońska dla początkujących, mającego na celu popularyzację kuchni japońskiej w Polsce.
• To pierwszy słownik dotyczący kuchni japońskiej w polskojęzycznym internecie.
• Przeczytaj pozostałe założenia projektu.

---

Zobacz też   kategorie japońskich potraw – podział z uwagi na technikę przygotowania / typ posiłku / główny składnik

Słownik japońskich terminów kulinarnych
Japońskie potrawy i japońskie terminy kulinarne – indeks:

A

Abekawamochi (安倍川餅)- grillowane, cięte mochi (餅) otoczone w prażonej mące sojowej kinako (黄粉).
Abura (油) – olej.
Aburaage (油揚げ) – plastry tofu smażone w oleju sezamowym.
Aemono (和え物) – dosł. „rzeczy do przybrania” sezonowe dodatki do przybrania dań lub dania przybrane takimi dodatkami.
Agari (あがり) – termin oznaczający herbatę, stosowany w restauracjach serwujących sushi (寿司).
Age (揚げ) – smażone.
Agedashidōfu (揚げ出し豆腐)  – tofu pokrojone w kostkę, otoczone w skrobi i głęboko smażone, podawane na gorąco z tentsuyu (天汁); inna nazwa: agedōfu (揚げ豆腐).
Agedōfu (揚げ豆腐) – tofu pokrojone w kostkę, otoczone w skrobi i głęboko smażone, podawane na gorąco z tentsuyu (天汁); inna nazwa: agedashidōfu (揚げ出し豆腐).
Agemono (揚げ物) – potrawy smażone w głębokim tłuszczu.
Aisukurīmu (アイスクリーム) – lody (od ang. ice-cream).
Aji (味) – smak (np. matcha aji kittokatto – Kitkat o smaku zielonej herbaty).
Aji (アジ) – ostrobok (horse mackerel) – ogólny termin potoczny odnoszący się do ryb pelagicznych (zwłaszcza z rodziny Carangidae, najczęściej z rodzajów Trachurus lub Caranx).
Akagai (赤貝) – dosł. „czerwone małże”; termin ogólny odnoszący się do małży arakowatych z rzędu Arcoida.
Akajiso (赤紫蘇) – czerwona odmiana shiso (紫蘇) – pachnotki zwyczajnej.
Akami (赤身) – ciemnoczerwone (stosunkowo chude) mięso tuńczyka i innych tuńczykowatych.
Akamiso (赤味噌) – „czerwona” pasta miso (味噌).
Akami zuke (赤身漬け) – marynowane  mięso akami (赤身).
Aka shōga (赤生姜) – czerwony imbir (nie beni shōga – 紅生姜).
Ama-ebi (甘海老) – dosł. „słodka krewetka”, różowe krewetki Pandalus eous.
Amazake (甘酒) – słodki bezalkoholowy lub nisko-alkoholowy napój przygotowywany ze sfermentowanego ryżu.
Amazu (甘酢) – słodki ocet, zazwyczaj stosowany do piklowania.
Amiyaki (網焼き) – grillowane na drucianym grillu.
Anago (穴子) – węgorz słonowodny.
Ankake (あんかけ) – tłusty sos stosowany do dań z makaronem typowych dla kuchni z okolic Nagoi.
Anko (餡子) – słodka pasta z czerwonej fasolki azuki (小豆) używana do wyrobu słodyczy.
Anmitsu (餡蜜) – deser z fasoli i galaretki z agaru.
Aojiso (青紫蘇) – zielona odmiana shiso (紫蘇) – pachnotki zwyczajnej.
Asagohan (朝御飯) – śniadanie, dosł. „poranny ryż”; inny termin or chōshoku (朝食).
Asari (浅蜊, 鯏) – rodzaj słodkowodnych małży, nazywanych też „małżami japońskimi” (łac. Venerupis philippinarum).
Assari (あっさり) – delikatny, przeźroczysty, klarowny; termin stosowany w kontekście bulionu do zupy rāmen (ラーメン).
Ayu (鮎) – gatunek cenionej w Japonii ryby, znanej głównie ze sposobu jej poławiania przez japońskich rybaków przy użyciu tresowanych kormoranów.
Awabi (鮑) – uchowce lub słuchotki; rodzina ślimaków morskich.
Azuki (小豆) – czerwona fasola, z której wykonuje się pastę anko (餡子).

B

Bangohan (晩御飯) – kolacja, dosł. „wieczorny ryż„.
Batā (バター) – masło (od ang. butter).
Beni shōga (紅生姜) – dosł. „czerwony imbir” – imbir marynowany w umezu (梅酢), śliwkowym occie, zazwyczaj tarty na paski.
Bentō (弁当) – lunchbox, zestaw lunchowy w pudełku.
Bonito (カツオ) – tuńczyk pasiasty, z którego powstają wiórki/płatki, tzw. katsuobushi (鰹節), wykorzystywane do przygotowania bulionu katsuo dashi (鰹だし) lub jako posypka do wielu dań.
Budō (葡萄) – winogrona (słowo często zapisywane jest katakną: ブドウ).
Buri (ブリ) – dzika seriola (yellowtail).
Buta (豚) – świnia (lub czasami w skrócie też „wieprzowina”).
Butaniku (豚肉) – wieprzowina (dosł. „wieprzowe mięso”).
Butadon / tondon (豚丼) – danie składające się z ryżu z ułożonymi na nim kawałkami duszonej wieprzowiny butaniku (豚肉) i warzywami.
Butaman (豚まん) – bułeczki na parze z wieprzowin.ą, rodzaj chūkaman (中華まん); inna nazwa: nikuman (肉まん).
Butameshi (豚飯) – ryż z wieprzowiną.

C

Chāhan (チャーハン) – smażony ryż z mięsem i warzywami, japońska wersja chińskiego chǎofàn (炒飯/炒饭).
Chaire (茶入) – specjalny pojemnik na herbatę matcha (抹茶).
Chaji (茶事) – formalne spotkanie herbaciane.
Chakai (茶会) – nieformalne spotkanie herbaciane.
Chakaiseki (茶会席) – posiłek serwowany podczas spotkania herbacianego (inny termin: chaseki).
Champon (ちゃんぽん) – makaron z bulionem wieprzowo-drobiowym, z wieprzowiną i owocami morza; danie z pref. Nagasaki.
Cha-no-yu (茶の湯) – ogólny termin dotyczący sztuki herbaty oraz ceremonii herbacianych, dosłownie “gorąca woda do herbaty”.
Chaseki (茶席) – posiłek serwowany podczas spotkania herbacianego (inny termin: chakaiseki).
Chasen (茶筅) – pędzel z jednego kawałka bambusa do roztrzepywania zielonej sproszkowanej herbaty matcha.
Chashaku (茶杓) – cienka bambusowa “łyżeczka” do wyjmowania herbaty matcha z pojemniczka.
Chāshū (チャーシュー) to termin używany w kontekście plastrów boczku, stosowanych w kuchni japońskiej między innymi, jako jeden z dodatków do dań typu rāmen; termin pochodzi od kantońskiego słowa chāsīu (叉燒).
Chasitsu (茶室) – pokój herbaciany lub pawilon herbaciany (inny termin: sukiya).
Chasoba (茶蕎麦) – makaron soba (蕎麦) z dodatkiem zielonej herbaty, często serwowany latem na zimno.
Chawan (茶碗) – czarka do herbaty.
Chawan mushi (茶碗蒸し) – „krem” jajeczny z dodatkami, który gotowany jest na parze (nazwa pochodzi od czarki chawan (茶碗), w której jest serwowany).
Chazuke (茶漬け) – potrawa składająca się z pozostałego z gotowania ryżu zalanego zielona herbatą, ocha (お茶);  tzw. „wczorajszy ryż”.
Chirashizushi (ちらし寿司) – “rozproszone sushi”; ryż, na którym ułożone są różne dodatki serwowany w miseczce.
Chūkaman (中華まん) – bułeczki na parze z nadzieniem, np. z mięsa wieprzowego (nikuman, 肉まん) lub curry.
Chūmaki (中巻き) – rodzaj makizushi (巻き寿司) średniej wielkości.
Chūtoro (中トロ) – średniej tłustości mięso, np. bladoczerwone średniej tłustości mięso tuńczyka.

D

Daifuku (大福) – duże ciastko z masy ryżowej z różnym nadzieniem (np. z anko).
Daikon (大根) – rzodkiew japońska.
Dango (団子) – kuleczki ze słodkiego ciasta ryżowego (jak mochi) na patyku.
Dashi (出し) – bulion (gotowy, w paście lub w proszku) – termin ogólny; może być przygotowany z katsuobushi (鰹節), wodorostów kombu (昆布), makreli – saba (鯖).
Donburi/don (丼) – miska ryżu z dodatkami.

E

Ebi (海老) – krewetka, termin ogólny.
Edamame (枝豆) – ziarenka zielonej soi, japońska przekąska jadana m.in. do piwa (serwowana w strąkach).
Ehōmaki (恵方巻) – rodzaj makizushi (巻き寿司) spożywany podczas Setsubun (nazwa oznacza mniej więcej “rolka szczęśliwego kierunku”).
Ekiben (駅弁) –  zestaw lunchowy w pudełku, tzw. bentō (弁当) sprzedawane na dworcach kolejowych, czyli eki (駅).

F

Fugu ((河豚; 鰒) – ryba rozdymka; jej wnętrzności (zwłaszcza wątroba) oraz ikra zawierają silnie toksyczną tetrodotoksynę (TTX), serwowana z odrobiną toksyny w celu uzyskania efektu mrowienia na języku podczas jej jedzenia.
Futomaki (太巻き) – rodzaj makizushi (巻き寿司) dużej wielkości.

G

Gari (ガリ) – młody marynowany imbir pocięty na płatki, żółty (starszy) lub bladoróżowy (młodszy), rodzaj tsukemono (漬物), stosowany m.in. do sushi (寿司).
Gōyā (ゴーヤー) – warzywo goya, tzw. „gorzki melon”.
Goya champuru (goya chanpuru) (ゴーヤーチャンプルー) – jajecznica z „gorzkim melonem” goya, danie typowe dla prefektury Okinawa [🥢 PRZEPIS].
Gunkanmaki (軍艦巻き) – rodzaj sushi, częsty sposób serwowania ikry łososia.
Gyokuro (玉露) – rodzaj wysoko cenionej zielonej herbaty, która powstaje z listków krzewów rosnących w cieniu (ang. shaded green tea).
Gyōza (餃子) – pierożki z różnego rodzaju nadzieniem, japoński odpowiednik chińskich jiǎozi (餃子/饺子).
Gyudon (牛丼) – danie składające się z ryżu z ułożonymi na nim kawałkami duszonej wołowiny gyuniku (牛肉) i warzywami.
Gyuniku (牛肉) – wołowina (dosłownie „wołowe mięso”).

H

Hakumai (白米) – dosł. „biały ryż”.
Hanami dango (花見団子) – trójkolorowe (białe/różowe/zielone) dango (団子) .
Hamachi (ハマチ) – hodowlana ryba seriola (yellowtail).
Hamaguri (蛤) – rodzaj małży.
Hayashiraisu (ハヤシライス) – ryż z gęstym gulaszem wołowym (prawdopodobnie od ang. hashed beef – haszowana wołowina i rice – ryż).
Hirugohan (昼御飯) – obiad, dosł. „południowy ryż”.
Hoshigaki (干し柿) – suszone owoce kaki (柿).
Hoshigaki no usuginu age (干し柿の薄衣揚げ) – suszone, hoshigaki (干し柿) smażone w głębokim tłuszczu, danie typu agemono (揚げ物).
Hosomaki (細巻き) – najmniejszy typ makizushi (巻き寿司).
Hotate / hotategai (帆立/帆立貝) – Małże św. Jakuba, przegrzebki.

I

Ika (イカ) – kalmar,
Ikura (イクラ) – ikra łososia.
Ikura daikon (イクラ大根) – ikra łososia – ikura (イクラ) z tartą japońską rzepą daikon (大根).
Ingen no goma yogoshi (いんげんの胡麻よごし) – zielone fasolki w sezamie.
Itamemono (炒め物) – dania krótko smażone na patelni, tzw. stir-fry.
Izakaya (居酒屋) – typ restauracji w Japonii; połączenie restauracji i pubu.

K

Kabayaki (蒲焼) – technika przygotowania ryb polegająca na filletowaniu, grillowaniu i zanurzeniu w słodkim sosie na bazie sosu sojowego; często stosowana w przypadku unagi (鰻).
Kabocha no shira ae (カボチャの白和え) – kabocha (カボチャ) – dynia w gniecionym/kruszonym tofu.
Kai (貝) – małża, ogólny termin (czasami wymawiane/zapisywane „gai” – zwłaszcza w złożeniach).
Kaiseki / kaiseki ryōri (会席/会席料理) – wielodaniowy posiłek charakterystyczny dla kuchni regionu Kansai.
Kaiten zushi (回転寿司) – termin dotyczący restauracji sushi z ruchomą taśmą, na której jeżdżą talerzyki z sushi (ang. sushi go-round).
Kaki (柿) – owoc persymony.
Kakigōri (かき氷) – lodowy deser; sorbet z płatków startego lodu z syropem i ewentualnie innymi dodatkami, jak. mochi (餅), azuki (小豆).
Kakuni (角煮) – dosł. „gotowany rożek/kwadrat”; długo gotowany boczek, danie typowe dla prefektury Nagasaki.
Kamaboko (蒲鉾) – surimi przygotowane w postaci sztywnej pasty, pokrojone w plastry dodawane do zupy rāmen (ラーメン).
Kamameishi (窯飯) – ryż z warzywami gotowany w żelaznym garnku.
Kanmi (甘味) – japońskie słodycze (inne czytanie: amami).
Karaage (唐揚げ) – kurczak w panierce smażony w głębokim tłuszczu.
Karēraisu (カレーライス) – japońskie curry z ryżem (od ang. curry rice).
Katsuobushi (鰹節) – płatki/wiórki strugane z fermentowanego, wędzonego i „suszonego” na kamień mięsa tuńczyka pasiastego, bonito (カツオ), stosowane do przygotowania bulionu katsuo dashi (鰹だし) lub jako posypka do wielu dań.
Katsu donburi / katsudon (カツ丼ぶり/カツ丼) – uproszczone nazwy tonkatsudonburi / tonkatsu don (豚カツ丼ぶり/豚カツ丼).
Kinako (黄粉) – prażona mąka sojowa.
Kiriboshi daikon (切り干し大根) – szatkowana i gotowana rzepa daikon (大根).
Kissaten (喫茶店) – kawiarnia.
Kohada (コハダ) – rodzaj japońskiego śledzia, śledź plamisty; inna nazwa: konoshiro (コノシロ).
Kohada su (コハダ酢) – marynowany młody japoński śledź plamisty kohada (コハダ).
Kōhī (コーヒー) – kawa (od ang. coffee).
Kome (米) – ryż.
Kombu (昆布) – grube wodorosty, przede wszystkim listownica japońska (łac. Saccharina japonica lub Laminaria japonica), stosowane do przygotowywania bulionu dashi (だし).
Konbu (昆布) – patrz: kombu (transkrypcja nie uwzględniająca wymowy zbitki spółgłosek んぶ nbu jako mbu).
Konnyaku (蒟蒻) – roślina dziwidło Riviera (łac. Amorphophallus konjac) oraz przygotowana z niej „galaretka” cięta na bloki lub nitki.
Konoshiro (コノシロ) – rodzaj japońskiego śledzia, śledź plamisty, inna nazwa: kohada (コハダ).
Kotteri (こってり) – ciężki, głęboki; termin stosowany w kontekście nieklarownego (w postaci zawiesiny zemulgowanych tłuszczów i kolagenu) bulionu do dań/zupy z makaronem
rāmen.
Kuro goma (黒ゴマ) – czarny sezam (sezam indyjski).
Kuro goma no aisukurīmu (黒ゴマのアイスクリーム) – lody z/o smaku czarnego sezamu kuro goma (黒ゴマ).
Kuro maguro (黒鮪) – pacyficzny tuńczyk błękitnopłetwy (Thunnus orientalis); dosł. „czarny tuńczyk”.
Kusa dango (草団子) – dango (団子) w posypce.
Kushiage (串揚げ) to mięso lub warzywa panierowane w panko (パン粉), nadziane na patyk i smażone na głębokim tłuszczu.

M

Matcha (抹茶) – sproszkowana zielona herbata lub napój przygotowany z tego typu herbaty.
Matcha rate (抹茶ラテ) – herbata matcha z mlekiem (od ang. matcha latte).
Maguro (鮪) – tuńczyk.
Maki / makizushi (巻き / 巻き寿司) – rodzaj sushi (寿司) w postaci pokrojonych na plastry „rolek”.
Menrui (麺類) grupa dań z makaronem.
Meron (メロン) – melon.
Mirin (味醂) – płynna przyprawa ze sfermentowanego ryżu  i shōchū (o zawartości alkoholu rzeędu kilkunastu %)
Miso (味噌) – pasta miso (nie mylić z zupą z z niej przyrządzaną).
Misoshiru (味噌汁) – zupa na bazie pasty bulionu dashi (だし) i pasty miso (味噌) [🥢 PRZEPIS].
Mitarashi dango (みたらし団子) – dango (団子) w słodko-słonej polewie.
Mochi (餅) – słodkie ciasteczka z masy ryżowej (nazywane też: omochi, z przedrostkiem grzecznościowym o-) – przepis na omochi.
Mochiko (餅粉) – mąka z kleistego ryżu do przygotowania omochi.
Mochitsuki (餅つき) – ceremonia przygotowywania noworocznych omochi.
Mushimono (蒸し物) to dania gotowane na parze.

N

Nabe/nabemono (鍋/鍋物) – dosł. „rzeczy w garnku”; danie jednogarnkowe, w którym dusi się rózne składniki; zazwyczaj przygotowywane wspólnie na palniku wbudowanym w stół.
Namamono (生物) – dania z surowych składników.
Nanami tōgarashi (七味唐辛子) – japońska kompozycja 7 przypraw; inne czytanie: shichimi tōgarashi (七味唐辛子).
Naruto-maki / naruto (鳴門巻き/鳴門) – rodzaj kamaboko (蒲鉾) ze spiralnym (zazwyczaj różowym) wzorem.
Nasu (なす,ナス) – bakłażan, oberżyna.
Nasu no shōga hitashi (なすの生姜浸し) – smażony bakłażan z imbirem.
Nasu no shigi-yaki (なすのシギ焼き) – grillowany bakłażan w słodkim miso (味噌).
Natsu yasai no shiozuke (夏野菜の塩漬け) – letnie warzywa „małosolne”.
Natsume (棗) – specjalny rodzaj pojemniczka na herbatę matcha (抹茶).
Nattō (納豆) – ciągnąca się sfermentowana soja, jedna z najbardziej kontrowersyjnych japońskich przekąsek (zobacz wideo).
Negi (ネギ) – japoński por.
Negi no batā itame (ネギのバター炒め) – japoński por negi (ネギ) smażony na maśle batā (バター).
Niboshi (煮干し) – suszone sardynki; inna nazwa: iriko (炒り子).
Nigiri / nigirizushi (握り/握り寿司) – rodzaj sushi (寿司), owalne porcje ryżu z kawałkiem (najczęściej) ryby na wierzchu.
Nihonshu (日本酒) – wino ryżowe produkowane ze sfermentowanego ryżu o zawartości alkoholu na poziomie kilkunastu procent (często mylnie nazywane terminem sake).
Niku (肉) – mięso.
Nikujaga (肉じゃが) – dosł. „mięso z ziemniakami”; danie z mięsa, ziemniaków i cebuli duszone w słodzonym sosie sojowym.
Nikuman (肉まん) – bułeczki na parze z wieprzowiną, rodzaj chūkaman (中華まん); inna nazwa: butaman (豚まん).
Nimono (煮物) – potrawy gotowane/duszone, zazwyczaj składają się z głównego składnika, który gotowany jest w tzw. shiru (汁) – „zupach”.
Nobiru (野蒜) – młody czerwony czosnek (łac. Allium grayi), którego surowe lub grillowane pędy stosuje się m.in. jako dodatek do miso (味噌).
Nomimono (飲み物) – napoje, termin ogólny.
Noppei jiru (濃餅汁) – rodzaj zupy typu shiru (汁) z dodatkiem marchewki, konnyaku (蒟蒻), słodkich ziemniaków taro i grzybów shītake (椎茸); zaliczana dodań kōdo ryōri (高度料理).
Nori (海苔) – wodorosty z rodzajy pyropia (często są to czerwone algi, łac. Porphyra tenera), sprasowane, stosowane m.in. w sushi (寿司).

O

Obentō (お弁当) – lunchbox; termin z przedrostkiem 0- (お-), patrz: bentō (弁当).
Ocha (お茶) – herbata; termin z przedrostkiem o- (お-).
Ochazuke (お茶漬け) – tzw. „wczorajszy ryż” zalany zielona herbatą, ocha (お茶); termin z przedrostkiem o- (お-), patrz: chazuke (茶漬け).
Oden (おでん) – jednogarnkowe danie zimowe, obejmuje różne warzywa i dodatki (np. konnyaku, 蒟蒻) długogotowane w specjalnym shiru (汁).
Ōdoburu (オードブル) – przystawki. bezpośrednie tłumaczeniem francuskiego trminu hors d’oeuvre.
Okashi (お菓子) – słodycze, termin ogólny; termin z przedrostkiem o- (お-).
Okonomiyaki (お好み焼き) – placki z kapustą i dodatkami, danie typowe dla Prefektury Hiroszima i regionu Kansai [🥢 PRZEPIS].
Omochi (お餅) – słodkie ryżowe ciastka; termin z przedrostkiem o- (お-).
Omuraisu (オムライス) – japoński omlet ze smażonym ryżem (od ang. omelette i rice).
Onigiri (お握り) – tzw. „ryżowe kanapki” w kształcie trójkątów z ryżu z nadzieniem [🥢 PRZEPIS].
Osake (お酒) – alkohol, termin z przedrostkiem o- (お-) używany głownie przez kobiety, patrz: sake (酒).
Osushi (お寿司) – sushi (寿司), termin z przedrostkiem 0- (お-) używany głownie przez kobiety.
Ōtoro (大トロ) – bardzo wysokiej tłustości mięso, np. różowe, bardzo tłuste mięso tuńczyka.
Oyakodon (親子丼) – danie składające się z miski gotowanego ryżu z kawałkami kurczaka i wbitym jajkiem.

P

Pīman miso (ピーマン味噌) – zielone papryczki marynowane w paście miso (味噌).
Ponzu (ポン酢, ぽん酢) – sos na bazie cytrusów.
Ponzu shōyu/ponzu jōyu (ぽん酢醤油) – sos powstały ze zmieszania ponzu i sosu sojowego, shōyu (醤油).

R

Raisu (ライス) – ryż, termin stosowany w kontekście nazw potraw niejapońskich.
Rafute (ラフテー) – długo gotowany boczek na słodko, danie typowe dla prefektury Okinawa.
Rāmen (ラーメン) – makaron lub danie/zupa z takimże makaronem inspirowane chińskim makaronem/zupą lāmiàn; CZYTAJ: ranking restauracji serwujących najlepszy ramen w Warszawie, Shin-Yokohama Ramen Museum.
Remon (レモン) – cytryna (od ang. lemon).
Rīki (リーキ) – por (od ang. leek).

S

Saba (鯖) – makrela.
Sadō (茶道) – ogólny termin, którym określa się Sztukę Herbaty, dosłownie „Droga Herbaty”.
Sake (酒) – termin oznaczający dowolny „alkohol” (błędnie stosowany do określenia konkretnych typów alkoholu japońskiego – wina ryżowego, tj. nihonshu lub wódki/bimbru, tj. shōchū).
Sake (鮭) – łosoś (homonim do alkoholu, ale pisany innymi znakami).
Sakizuke (先付け) – przystawki/przekąski.
Sashimi (刺身) – kawałki surowej ryby lub owoców morza, czasami (niekoniecznie właściwie) zaliczane do sushi.
Sekihan (赤飯) – gotowany ryż tzw. kleisty (tzw. sticky rice) z dodatkiem drobnej czerwonej fasolki azuki (小豆) i czarnego sezamu (sezamu indyjskiego) kuro goma (黒ゴマ).
Shabu-shabu (しゃぶしゃぶ) – rodzaj dania jednogarnkowego, nabemono (鍋物), w którym cieniutkie plastry mięsa (zazwyczaj wołowiny) oraz warzywa są krótko zanurzane w bulionie; zazwyczaj przygotowywane wspólnie na palniku wbudowanym w stół.
Shichimi tōgarashi (七味唐辛子) – japońska kompozycja 7 przypraw; inne czytanie: nanami tōgarashi (七味唐辛子).
Shime saba (しめ鯖) – makrela marynowana w occie.
Shin-yokohama rāmen hakubutsukan (新横浜ラーメン博物館) – muzeum zupy ramen w Jokohamie – nasza relacja.
Shiso (紫蘇) pachnotka zwyczajna, roślina często stosowana jako dodatek do sushi, a suszona – m.in. jako posypka do ryzu (tzw. furikake).
Shirataki (白滝) – makaron z konnyaku (蒟蒻).
Shirataki no tarako ae (白滝のたらこ和え) – makaron shirataki (白滝) z ikrą dorsza.
Shiru/shirumono (汁/汁物) – zupa lub baza, w której gotowane są warzywa.
Shītake (椎茸) – rodzaj grzyba, twardnik japoński, twardziak jadalny.
Shōchū (焼酎) – japońska wódka/bimber produkowana z ryżu (lub batatów, ziemniaków, jęczmienia, gryki, prosa, kukurydzy) o stężeniu alkoholu do 45% (podobno według japońskiego prawa nie powinna przekraczać 36%).
Shōga (生姜) – imbir.
Shōyu (醤油) – sos sojowy.
Soba (蕎麦, そば) – gryka lub makaron z mąki gryczanej.
Sōmen (素麺) – cienki makaron pszenny.
Su (酢) – ocet.
Suika (西瓜) – arbuz.
Sukiya (数奇屋) – pokój herbaciany lub pawilon herbaciany (inny termin: chashitsu).
Sukiyaki (鋤焼, すき焼き) – rodzaj dania jednogarnkowego, nabemono (鍋物), w którym cieniutkie plastry mięsa (zazwyczaj wołowiny) oraz warzywa są krótko duszone na patelni w zalewie z dashi (だし) i sosu sojowego, a następnie moczone w rozbełtanym surowym jajku; zazwyczaj przygotowywane wspólnie na palniku wbudowanym w stół.
Sumashijiru (すまし汁) – zupa na klarownym bulionie.
Sunomono (酢の物) – dosł. „rzeczy w occie”; ryby, mięso, warzywa marynowane w occie.
Sushi (寿司) – ogólny termin oznaczający potrawę z ryżu i (najczęściej surowych) ryb/owoców i sposób jej przygotowywania.

T

Tako (蛸) – ośmiornica.
Tako to wakame no sunomono (タコとわかめの酢の物) – marynowana ośmiornica tako (タコ) z wodorostami wakame (わかめ).
Takoyaki (蛸焼き) – kulki z ciasta z mięsem ośmiornicy, danie typu street-food charakterystyczne dla regionu Kansai (zwlaszcza dla Osaki).
Tamago (卵) – jajko.
Tamagoyaki (卵焼き) – rodzaj słodkawego japońskiego omletu.
Tantanmen (担担面) – makaron rāmen (ラーメン) w stylu syczuańskim z czerwonawym, pikantnym chili i sosem z oleju sezamowego.
Temaki / temakizushi (手巻き/手巻き寿司) – rożek ze sprasowanego wodorostu nori wypełniony ryżem i dodatkami (ryby, owoce morza, itd.).
Tempura (天ぷら) – rodzaj kruchej panierki, którą przygotowuje się z użyciem lodowatej wody lub kruszonego lodu lub owoce morza/warzywa w tego typu panierce.
Tendon (天丼) – danie składające się z miski gotowanego ryżu, na którym ułożono tempurę (天ぷら)..
Tenpura (天ぷら) – rodzaj kruchej panierki, patrz: tempura (天ぷら) – transkrypcja nie uwzględniająca wymowy zbitki spółgłosek んぶ nbu jako mbu.
Tentsuyu (天汁) – sos do maczania tempury (天ぷら), składa się z sosu sojowego, mirin i bulionu dashi (だし).
Teriyaki (照り焼き) – technika kulinarna, obejmująca pieczenie/grillowanie mięsa lub ryb w specjalnej marynacie zwanej tare (potrawy teriyaki zalicza się do yakimono – (焼き物).
Teriyaki chikin (照り焼きチキン) – kurczak przygotowany w technice teriyaki (照り焼き).
Tōfu (豆腐) – tofu.
Tondon/butadon (豚丼) – danie składające się z ryżu z ułożonymi na nim kawałkami duszonej wieprzowiny butaniku (豚肉) i warzywami.
Tōnyū (豆乳) – mleko sojowe.
Tōnyū chawanmushi (豆乳茶碗蒸し) – „krem” jajeczny gotowany na parze z dodatkiem mleka sojowego – tōnyū (豆乳).
Tonjiru / butajiru (豚汁) – rodzaj misoshiru (味噌汁) z wieprzowiną.
Tonkatsu (豚カツ) – panierowany w tempurze (天ぷら) kotlet wieprzowy, smażonego na głębokim tłuszczu.
Tonkatsu donburi / tonkatsudon (豚カツ丼ぶり/豚カツ丼); danie składające się z miski gotowanego ryżu, na którym ułożono pokrojony w paski kotlet wieprzowy tonkatsu (豚カツ) z dodatkiem tonkatsu sōsu (豚カツソース).
Tonkatsu sōsu (豚カツソース) – sos do kotleta tonkatsu (豚).
Tonkotsu (豚骨) – kości wieprzowe.
Tonkotsu rāmen (豚骨ラーメン) – rodzaj dania/zupy z makaronem rāmen z tłustym i nieklarownym bulionem na kościach wieprzowych, czyli tonkotsu (豚骨).
Tonsoku (豚足) – dosł, „świńską noga”, golonka.
Toro (トロ) – tłuste mięso, np. tuńczyka (bardzo tłuste: ōtoro – 大トロ, średnio tłuste: chūtoro – 中トロ).
Toshikoshi soba (年越し蕎麦) – noworoczna zupa z makaronem gryczanym soba (そば) z wodorostami wakame (わかめ) [🥢 PRZEPIS].
Tsukemono (漬物) – japońskie pikle.

U

Udo (うど) – Aralia sercowata, „warzywo” o grubych łodygach, w teksturze podobne do selera .
Udon (うどん) – gruby pszenny japoński makaron.
Ume (梅) – śliwki (morele japońskie).
Umeboshi (梅干し) – śliwki ume (梅) marynowane na słodko-słono.
Ume mushi udo (梅蒸しうど) – kurczak z łodygą rośliny udo (うど) i kwaśnymi śliwkami ume (梅).
Umezu (梅酢) – dosł. ocet śliwkowy.
Umibudō (海葡萄) – rodzaj wodorostu typowego dla Archipelagu Okinawa (dosł. „morskie winogrona”).
Unadon (鰻丼) – danie składające się z miski gotowanego ryżu, na którym ułożono kawałki węgorza słodkowodnego unagi (鰻).
Unagi (鰻) – węgorz słodkowodny.
Uni (海胆) – jeżowiec.
Uramaki / Uramakizushi (裏巻き/裏巻き寿司) – rodzaj makizushi – tzw. „odwrócone maki”.

W

Wagashi (和菓子) – tradycyjne japońskie słodycze.
Wakame (わかめ) – rodzaj wodorostów stosowanych między innymi do zup (misoshiru, wakame soba, itd.).
Wakame soba (わかめそば) – makaron gryczany soba () z wodorostami wakame [🥢 PRZEPIS].
Warabi no ohitashi (わらびのおひたし) – młode zwinięte liście paproci w dashi (だし).
Wasabi (山葵) – japoński zielony chrzan.
Washoku (和食) – tradycyjne jedzenie japońskie.

Y

Yaki buta (焼き豚) – smażona/duszona wieprzowina.
Yaki ginko (焼き銀杏) – smażone orzechy ginko (銀杏) na patyku.
Yakimono (焼き物) – potrawy przygotowywane poprzez smażenie/grillowanie (od yaki, 焼き – smażyć, mono, 物- rzecz).
Yaki soba (焼きそば) – smażony makaron z dodatkiem mięsa wieprzowego lub wołowego i warzyw.
Yakitori (焼き鳥) – dosł. „smażony ptak”; grilowane male szaszłyki z rożnych części kurczaka (mięso, skóra, itd.).
Yokowa (ヨコワ) – młody tuńczyk pacyficzny tuńczyk błękinopłetwy (Thunnus orientalis).
Yukari (ゆかり)- posypka do ryżu (tzw. furikake) w czerwonej pachnotki akajiso.
Yuba (湯葉) – tzw. „skórka” z tofu, powstająca w wyniku gotowania mleka sojowego.
Yuzu (柚子) – krzew i jego owoce, podobny do cytryny, z którego przygotowuje się między innymi kwaskowatą pastę, dodatek do potraw.

Z

Zaru soba (ざる蕎麦) – makaron gryczany soba (蕎麦) serwowany latem na zimno; jeśli jest maczany w sosie sojowym: sairusoba (せいろ蕎麦).
Zensai (前菜) – przystawki (termin dosłownie oznacza „przed jedzeniem”); drugi zamienny termin to ōdoburu (オードブル).

 

---

Want to read articles on Japanese cuisine in English? Check my other website Tasting Asia!